Witaj w domu

Program integracyjno-mieszkaniowy Witaj w domu został uruchomiony w 2017 roku. Jest odpowiedzią Fundacji Ocalenie na podstawowe problemy w integracji uchodźców i uchodźczyń w Polsce: zagrożenie bezdomnością i ubóstwem, nieznajomość języka polskiego i problemy psychologiczne (w tym związane z traumą).

Głównym celem programu jest usamodzielnienie się rodzin uchodźczych, tak by po skorzystaniu z programu dalsza stała pomoc nie była im już potrzebna.

Programem Witaj w domu objętych jest 12 rodzin – łącznie 62 osoby, w tym 42 dzieci. Kolejnych 6 rodzin zostało zgłoszonych do programu. Są one obejmowane wsparciem w miarę rozwoju finansowania programu. Więcej na temat rodzin i ich potrzeb można dowiedzieć się na www.witajwdomu.org.pl.

(stan na czerwiec 2020 r.).

Problemy mieszkaniowe uchodźców

Przez ostatnie 25 lat do Polski przyjechało ponad 125 000 osób uciekających przed wojnami i prześladowaniami. Na stałe zostało w Polsce tylko 3% z nich – niewiele ponad 3500 osób. Dzieje się tak z wielu powodów, ale jedną z głównych przyczyn wyjazdów uchodźców i uchodźczyń z Polski jest zagrożenie bezdomnością.

Państwowe Indywidualne Programy Integracyjne dla uchodźców trwają tylko rok i są mało skuteczne, co wykazała m.in Najwższa Izba Kontroli: Pomoc społeczna dla uchodźców – informacja o wynikach kontroli.

Ponad 25% uchodźców i uchodźczyń w Polsce jest zagrożonych bezdomnością, a barierą w znalezieniu mieszkania są nie tylko ceny najmu, ale też uprzedzenia wynajmujących i dyskryminacja. Uchodźcy często są zmuszeni wynajmować mieszkania zniszczone, bez ciepłej wody i ogrzewania, a za to po zawyżonych cenach.

Siedem lat temu razem z moim mężem i trójką dzieci musiałam wyjechać z naszego rodzinnego Dagestanu. Gdybyśmy tam zostali, mojego męża prawdopodobnie nie byłoby już z nami. Dziś jesteśmy uchodźcami w Polsce i nie jest nam lekko. Ja mam problemy z chodzeniem, przeszłam już kilka operacji i czekam na następną. Utrzymanie całego domu spadło na barki mojego męża.

Nikt nie chciał wynająć nam mieszkania w Warszawie. Dlatego musieliśmy zamieszkać pod miastem, w nieogrzewanej, wilgotnej przybudówce. W budynku nie było łazienki, dopiero mój mąż musiał ją zbudować. Niestety nie było też ciepłej wody, więc musiałam gotować wodę w garnku, żeby dzieci mogły się umyć. Nie mogłam trzymać jedzenia w szafkach, bo od wilgoci wszystko tam gniło. Bałam się, że moje dzieci zaczną od tego chorować. Bardzo się bałam kolejnej zimy.

Ayna z Dagestanu

Na podstawie dotychczasowych badań, przeprowadzonych m.in. przez Instytut Spraw Publicznych, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej i Fundację Ocalenie, wśród najważniejszych problemów mieszkaniowych uchodźców trzeba wymienić:

życie w złych warunkach, w tym w lokalach nieogrzewanych, zawilgoconych, zagrzybionych i wymagających podstawowych napraw,
negatywny wpływ warunków mieszkaniowych na stan zdrowia, życie rodzinne i integrację społeczną,
przeludnienie mieszkań,
wynajmowanie mieszkań bez pisemnej umowy,
trudności w znalezieniu mieszkania, wynikające z dyskryminacji,
zawyżanie czynszów i opłat oraz inne nadużycia właścicieli lub dysponentów mieszkań (w tym nieuzasadnione i bezprawne wyrzucenie z lokalu),
niemożność pokrycia kosztów eksploatacji mieszkań (w tym ogrzewania), doprowadzająca do zadłużenia,
brak podstawowej stabilizacji życiowej – życie w ciągłej niepewności i poczuciu zagrożenia utratą dachu nad głową,
konieczność częstych przeprowadzek,
szczególnie trudna sytuacja rodzin wielodzietnych i samotnych rodziców.

Bezpieczny i stabilny dach nad głową jest podstawą budowania życia w nowym kraju. Bez tego skuteczna integracja, wychodzenie z traumy i usamodzielnianie są niemożliwe.

Witaj w domu – odpowiedź na problemy

Program Witaj w domu łączy sobie następujące formy bezpłatnej pomocy:

wsparcie mieszkaniowe, udzielane w formule społecznej agencji najmu,
wsparcie integracyjne mentora międzykulturowego (uchodźcy lub imigranta dobrze zintegrowanego ze społeczeństwem polskim, udzielającego profesjonalnej pomocy innym cudzoziemcom), w tym pomoc w rozwiązywaniu codziennych trudności i w kontakcie z instytucjami,
pomoc specjalistyczną, w tym psychologiczną, psychoterapię krótko- i długoterminową oraz prawną,
kursy języka polskiego,
aktywizację zawodową, w tym pomoc doradców zawodowych i wsparcie w kontaktach z pracodawcami,
edukację ekonomiczną (w tym planowanie budżetu domowego) i społeczną.

Pomoc mieszkaniowa zapewniana jest poprzez najmowanie przez Fundację Ocalenie mieszkań z rynku prywatnego i z zasobów samorządów, a następnie wynajmowanie tych mieszkań przez Fundację rodzinom uchodźczym. Fundacja dostosowuje cenę najmu do możliwości danej rodziny. Umowa najmu podpisywana jest na okres do 3 lat, z założeniem stopniowego podwyższania opłat aż do poziomu cen rynkowych.

Dzięki kompleksowej pomocy rodziny objęte programem mają zapewnione stabilne warunki, umożliwiające stopniowe usamodzielnianie się.

Dzięki pomocy zespołu Fundacji Ocalenie niedawno udało nam się przeprowadzić do normalnego mieszkania. Wreszcie każde z moich dzieci ma własne łóżko. Pierwszy raz w życiu moje dzieci mają też biurko, przy którym odrabiają lekcje. Teraz, kiedy mamy bezpieczny, ciepły dom, możemy skupić się na budowaniu nowego życia w Polsce.

Ayna z Dagestanu

Obejrzyj materiał o Aynie: Syryjczyk i Czeczenka. Jak odnaleźli się w Polsce? (od 7 minuty)