Osoba, która została zmuszona ze względu na prześladowania do ucieczki ze swojego kraju i nie ma możliwości ubiegania się w nim o ochronę jej praw, może w Polsce ubiegać się o ochronę międzynarodową.
Istnieją dwa rodzaje ochrony: status uchodźcy oraz ochrona uzupełniająca. Wraz z otrzymaniem jednego z nich osoba otrzymuje takie same uprawnienia jak przy pobycie na czas oznaczony – pobyt, dostęp do rynku pracy, prawo do korzystania z pomocy społecznej, usług państwowej służby zdrowia, prawo do przekraczania granic na podstawie dokumentu podróży, itd.
Ponadto, osoba ze statusem uchodźcy lub objęta ochroną uzupełniającą ma prawo do wsparcia procesu integracji społecznej, otrzymania świadczeń pieniężnych na utrzymanie i naukę polskiego, a takżę pobyt w mieszkaniu chronionym.
Po upływie 5 lat od złożenia wniosku, na podstawie którego udzielono cudzoziemce_owi statusu uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, ma on_a prawo ubiegać się o pobyt stały.
Status uchodźcy
Status uchodźcy to jeden z dwóch rodzajów ochrony międzynarodowej w Polsce. Przysługuje osobie, która nie może lub nie chce korzystać z ochrony państwa pochodzenia ze względu na uzasadnioną obawę przed prześladowaniem na tle:
- religii,
- rasy,
- narodowości,
- przekonań politycznych,
- przynależności do określonej grupy społecznej.
Jako prześladowanie rozumie się naruszenie praw człowieka, np. naruszenie prawa do życia, niewolnictwo lub tortury. Może to być jedno działanie albo kumulacja wielu działań i zaniechań.
Osoba z przyznanym statusem uchodźcy otrzymuje kartę pobytu – dokument legitymujący jej tożsamość oraz paszport genewski – dokument podróży.
Status uchodźcy przyznaje się na stałe, ale istnieją przesłanki, na podstawie których osoba uchodźcza może zostać go pozbawiona. Do tych przesłanek należą:
- ponowne przyjęcie ochrony państwa pochodzenia (powrót do niego, ponowne uzyskanie obywatelstwa, itd.),
- przyjęcie obywatelstwa i ochrony państwa innego niż Polska lub państwo pochodzenia,
- ustanie okoliczności na podstawie których status uchodźcy był wydany,
- fałszywe przesłanki uzyskania statusu,
- popełnienie zbrodni przeciwko pokojowi, ludzkości lub wojennej, a także naruszenie ustaleń Narodów Zjednoczonych.
Ochrona uzupełniająca
Ten rodzaj ochrony może uzyskać osoba, która nie spełnia przesłanek do uzyskania statusu uchodźcy, lecz powrót do państwa pochodzenia naraża ją na rzeczywiste ryzyko poważnej krzywdy, na przykład:
- karę śmierci, egzekucję,
- tortury, nieludzkie lub poniżające traktowanie, karanie,
- poważne zindywidualizowane zagrożenia dla życia i zdrowia wynikające z powszechnego stosowania przemocy wobec ludności cywilnej w sytuacji międzynarodowego lub wewnętrznego konfliktu zbrojnego.
Osoba z przyznaną ochroną uzupełniającą otrzymuje kartę pobytu. Zachowuje wydany przez państwo pochodzenia dokument podróży.
Podobnie jak status uchodźcy, ochronę uzupełniającą można utracić, gdy:
- ustaną okoliczności, na podstawie których została przyznana, a obawa przed powrotem już nie jest uzasadniona,
- osoba popełnia zbrodnię przeciwko pokojowi, ludzkości lub wojenną, lub narusza ustalenia Narodów Zjednoczonych,
- osoba popełnia zbrodnię (w rozumieniu prawa polskiego) lub stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa lub społeczności,
- wyjdzie na jaw, że osoba przedstawiała fałszywe lub niekompletne informacje w trakcie postępowania o udzielenie ochrony.
Indywidualny Program Integracji (IPI)
Indywidualny Program Integracji to program mający na celu wsparcie osoby objętej ochroną międzynarodową w zadomowieniu się w Polsce. W ramach tego programu osoba może liczyć na:
- świadczenia pieniężne przeznaczone na utrzymanie (głównie na zakup żywności), odzież, obuwie, środki higieny oraz opłaty mieszkaniowe, a także na naukę języka polskiego,
- opłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne (gwarantują dostęp do usług państwowej opieki zdrowotnej),
- pomoc socjalną, poradnictwo specjalistyczne (prawne, psychologiczne, rodzinne),
- wsparcie informacyjne (dotyczące, np. kontaktowania się z innymi instytucjami).
IPI przysługuje każdej osobie, która otrzymała w Polsce ochronę międzynarodową. Żeby uczestniczyć w programie, należy w ciągu 60 dni od otrzymania decyzji o ochronie złożyć wniosek do starosty przez powiatowe centrum pomocy rodzinie. Osoba zostaje objęta programem w miesiącu, w którym wniosek został złożony. Całość programu trwa do 12 miesięcy.
Pobyt w mieszkaniu chronionym
Pobyt w mieszkaniu chronionym to forma pomocy społecznej, która ma na celu przygotowanie osoby do prowadzenia samodzielnego życia (mieszkanie chronione treningowe) lub wspomaganie jej w funkcjonowaniu codziennym (mieszkanie chronione wspierane). W mieszkaniach chronionych zapewnia się naukę, opiekę pielęgniarską, psychologiczną, społeczną oraz usługi bytowe.
Ubiegać się o skierowanie do mieszkania chronionego można u pracownika_cy socjalnego_ej. Każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie. Do mieszkań chronionych kieruje się osoby na czas określony, od tygodnia do kilku lat. Tylko w bardzo nielicznych przypadkach przyznaje się mieszkanie chronione wspierane na czas nieokreślony lub na zasadzie pobytu stałego. Ważne! Pobyt w mieszkaniu chronionym jest odpłatny, a wysokość opłaty zależy od osiąganego przez osobę dochodu.
Załatw to z nami!
Potrzebujesz pomocy ze zgłoszeniem się do IPI? Masz pytania dotyczące swoich uprawnień? A może potrzebujesz pomocy w uzyskaniu dokumentu podróży lub karty pobytu po uzyskaniu ochrony? Zgłoś się do CPC.
W czasach koronawirusowych Centrum Pomocy Cudzoziemcom pomoże Ci zdalnie! Napisz do nas na adres: [email protected] i opisz krótko swój problem. Jeśli zależy Ci na szybkim kontakcie, możesz również przesłać do nas swój numer telefonu – ułatwi nam to komunikację i skróci czas oczekiwania na odpowiedź. Oferowana przez nas pomoc jest bezpłatna.
Tekst ma charakter wyłącznie informacyjny – nie pośredniczymy w kontaktach z urzędami.
Więcej podpowiedzi, o jakie sprawy warto zadbać, mieszkając w Polsce i w czym może Ci pomóc Centrum Pomocy Cudzoziemcom znajdziesz TUTAJ.
