W ramach realizacji zadania “Łódzkie Centrum Wielokulturowe”, współfinansowanego z budżetu Miasta Łodzi, Fundacja Ocalenie we współpracy z Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich OPUS, stworzyły Łódzkie Centrum Wielokulturowe oraz działających w jego ramach Punkt Informacyjny dla Obcokrajowców i Obcokrajowczyń, mieszczący się przy ul. Narutowicza 8/10. Poza poradnictwem specjalistycznym, zorganizowaliśmy także kursy języka polskiego dla cudzoziemców oraz zajęcia integrująco-aktywizujące dla polskich i cudzoziemskich mieszkańców miasta. Projekt rozpoczął się w lipcu 2021 roku, a zakończył w czerwcu 2022 roku.
Działania informacyjno – promocyjne
Prace nad działaniami informacyjno-promocyjnymi rozpoczęły się wraz z początkiem projektu, w lipcu 2021. Projekt komunikacji wizualnej oraz logo były konsultowane z przedstawicielkami obu organizacji oraz Urzędu Miasta Łódź. Za prowadzenie działań informacyjno-promocyjnych odpowiedzialne były specjalistki ds. komunikacji i promocji. Do ich obowiązków należało:
– stworzenie logo ŁCW oraz podstawowej identyfikacji wizualnej projektu;
– stworzenie strony internetowej ŁCW działającej w języku
angielskim, białoruskim, polskim, rosyjskim i ukraińskim, przedstawiające aktualne informacje na temat działalności i regularnej oferty Centrum i Punktu Informacyjnego, a także informacji o wydarzeniach realizowanych w ramach projektu oraz zaktualizowanych informacjach dotyczących cudzoziemców i cudzoziemek,
– stworzenie profilu ŁCW na portalach społecznościowych (facebook, instagram), promujących stałą ofertę ŁCW, aktualne wydarzenia organizowane w ramach ŁCW, informacje o rekrutacji na prowadzone szkolenia i kursy, przydatne informacje dla obcokrajowców mieszkających w Łodzi, a także ofertę kulturalną miasta dla cudzoziemców i cudzoziemek. Strona Łódzkiego Centrum Wielokulturowego ruszyła 23 września
2021 roku. Prace rozpoczęły się w lipcu i były połączone z pracą nad identyfikacją wizualną. Zgodnie z nią powstała strona internetowa cw.lodz.pl. Strona, zgodnie z założeniami, od początku prowadzona była w pięciu językach – polskim, angielskim, rosyjskim, ukraińskim i białoruskim. Profil ŁCW na Facebooku działa od 6 września 2021 roku. W miarę możliwości i potrzeb komunikacja na profilu prowadzona była w 5 językach. Od października 2021 działa także profil ŁCW w Instagramie.
W okresie od września 2021 do czerwca 2022 powstały 4 animacje i 6 filmików dotyczące promocji oferty Łódzkiego Centrum Wielokulturowego – poradnictwa, nauki języka i oferty integracyjnej.
Animacje i filmiki powstały w języku polskim i rosyjskim (język komunikacji większości klientów i klientek), a także ukraińskim -specjalne nagranie stworzone krótko po wybuchu wojny, przybliżające ofertę ŁCW nowym klientom i klientkom przybyłym do Polski wskutek konfliktu zbrojnego.
Celem filmików i animacji było zwięzłe przedstawienie tego, czym zajmuje się Centrum. Odpowiada to również na założenia projektu, w którym zdecydowana większość mniejszości w Łodzi to osoby z Ukrainy i Białorusi. Prosta forma animacji miała na celu przykucie uwagi odbiorców, ale założono dodanie większej ilości treści w postach zawierających animację.
Całość komunikacji ŁCW tworzona była przez jedną koordynatorkę, specjalistkę ds. promocji i komunikacji i miała ujednoliconą formę przekazu, na bieżąco konsultowana była zarówno z partnerem projektu -Centrum OPUS oraz Urzędem Miasta Łodzi.
Punkt Informacyjny dla Cudzoziemców i Cudzoziemek.
Poradnictwo asystenckie, prawne i doradztwo zawodowe
Punkt Informacyjny dla Obcokrajowczyń i Obcokrajowców działał nieprzerwanie od września 2021 do czerwca 2022 przez pięć dni w tygodniu, w godzinach porannych (8:00-12:00) oraz popołudniowych (15:00-19:00), a także w jedną sobotę w miesiącu (10:00-14:00). W tym czasie przeprowadziliśmy 1282 godzin poradnictwa, w tym: 1367 konsultacji asystenckich oraz 271 godzin prawnych i zawodowych. Asystentki międzykulturowe to osoby z doświadczeniem migracji, biegle posługujące się językami komunikacji ŁCW.
Z poradnictwa Punktu skorzystało w sumie 755 osób. 76% stanowiły kobiety, 24% mężczyźni. 74% klientów i klientek Punktu pochodziło z Ukrainy, 20% z Białorusi, pozostałe 6% z Rosji, Gruzji, Kuby, Kirgistanu, Litwy, Wenezueli, Syrii, Niemiec, Polski, Wielkiej Brytanii, Demokratycznej Republiki Kongo, Tanzanii, Brazylii, Meksyku, Bułgarii, Rwandy, Kamerunu, Egiptu, Turcji, Jordanii, Etiopii, Nigerii, Hiszpanii, Uzbekistanu i Pakistanu.
Asystentki międzykulturowe pracujące w Punkcie to osoby z doświadczeniem migracyjnym, władające biegle językami komunikacji osób klienckich zgłaszających się po poradnictwo do ŁCW.
Największym i najtrudniejszym wyzwaniem dla pracy Punktu okazał się wybuch konfliktu zbrojnego w Ukrainie. W marcu 2022 roku zwiększyliśmy wymiar etatu asystentek oraz godziny pracy Punktu (8:00-19:00). 78% wszystkich konsultacji stanowią te po wybuchu konfliktu zbrojnego w Ukrainie. To nie jedyna zmiana w profilu naszych osób klienckich – do 24 lutego najczęstszym statusem pobytowym, na podstawie którego osoby przebywały w Polsce była wiza, karta pobytu lub oczekiwanie na decyzję o wydaniu zezwolenia na pobyt. W związku z tym dokumentem, jakim osoby się legitymizowały był paszport z wizą lub karta pobytu. Po 24 lutego znaczną większość stanowiły osoby, które wjechały do Polski na podstawie ruchu bezwizowego lub decyzji Komendanta Straży Granicznej, by później zarejestrować się oraz otrzymać PESEL z adnotacją UKR.
Przed wybuchem wojny najczęstszymi problemy, z jakimi zwracali i zwracały się klienci i klientki, były: sprawy związane z szeroko pojętym procesem legalizacji pobytu (pomoc w wypełnieniu wniosków pobytowych i skompletowaniu potrzebnych dokumentów, Karta Polaka, uzyskania polskiego obywatelstwa oraz legalizacji pobytu dla bliskich, rodzaje umów o pracę i wynikające z nich uprawnienia). Drugą grupą tematów były te związane ze służbą zdrowia w Polsce – systemem ubezpieczeń zdrowotnych, szczepień w Polsce, szczepień dzieci i epidemią COVID 19.
Dużym wyzwaniem dla klientów i klientek Punktu były także sprawy administracyjne i finansowe oraz działalność urzędów i instytucji publicznych, szczególnie w sytuacji pandemicznej. Najczęstsze tematy poruszane przez nich i przez nie to: PESEL, Profil Zaufany, założenie konta w banku, rejestracja samochodu (tu także szerzej: ubezpieczenie samochodu, możliwość sprowadzenia samochodu z zagranicy), meldunek, ePUAP, PIT, system podatkowy. Ta grupa spraw oraz te, związane z szeroko pojętą sferą socjalną (zasiłek dla bezrobotnych, rejestracja w Urzędzie Pracy, 500+, 300+ , ulga rodzinna, bon turystyczny) to sprawy najczęściej wymagające pomocy w tłumaczeniu wypełnianych formularzy, tłumaczeniu dokumentów, korespondencji z urzędami i instytucjami, a także pomocy w wizytach. Znaczną część stanowiły także sprawy związane z poszukiwaniem pracy i podnoszeniem kwalifikacji zawodowych – tworzenie CV i listu motywacyjnego, wyszukiwanie ofert pracy, przygotowanie do rozmów kwalifikacyjnych, oferta szkół policealnych oraz językowych, niejasności związane z Kodeksem pracy, zakładanie własnej działalności, działalność start-upów.
Osoby, które mieszkają w Polsce razem z rodziną często zgłaszały się do nas w sprawach związanych z edukacją swoją lub/i dzieci. Interesowała ich oferta żłobków i przedszkoli w mieście, kursy językowe dla dzieci, nostryfikacja dyplomów, oferta studiów stacjonarnych i niestacjonarnych w Łodzi. Osobną grupą spraw, najczęściej najbardziej złożonych i długotrwałych, a co za tym idzie, wymagających pomocy prawnika były , niestety, te związane ze zjawiskami dyskryminacji, nieuczciwości pracodawców, wynajmujących mieszkania, pracowników agencji pracy, czy urzędników instytucji publicznych.
Po wojnie zmniejszyło się spektrum tematów, ale zmieniły się również potrzeby – najczęstszymi problemami klientów stało się znalezienie mieszkania, punktów wydawania odzieży i wyżywienia dla siebie i bliskich. Po wyzwaniach natury humanitarnej, osoby zgłaszały się do nas z pytaniami natury administracyjnej – jak wyrobić PESEL, jak wypełnić wniosek, jakie prawa daje im „status UKR”, na jaką pomoc socjalną mogą liczyć, jak zapisać dziecko do placówki edukacyjnej, informacja o bezpłatnych kursach nauki języka, ustanowienie osoby opiekunem tymczasowym dla dziecka. Po kilku tygodniach zwiększyło się zainteresowanie poszukiwaniem pracy w Polsce, podnoszeniem kwalifikacji, ofertą szkolnictwa wyższego, podstawowymi informacjami na temat rynku pracy w Polsce (typy umów, obowiązki, itp.).
W ramach poradnictwa specjalistycznego w Punkcie przeprowadzaliśmy konsultacje prawne oraz konsultacje zawodowe. W celu zapewnienia jak największego komfortu naszym klientom i klientkom, konsultacje odbywały się w językach komunikacji ŁCW, a w razie potrzeby ze wsparciem tłumacza. Najczęściej wsparcia wymagały sprawy dotyczące legalizacji pobytu, odwołań, skarg, deportacji oraz, po wybuchu wojny, ustanowienia opiekuna dla małoletnich dzieci. Odpowiadając na potrzeby naszych klientek i klientów, postanowiliśmy utworzyć etat doradczyni zawodowej, która wspierała w znalezieniu nowej pracy, tworzeniu CV, przygotowaniu do rozmów kwalifikacyjnych oraz wyszukiwaniu kursów podnoszących kompetencje zawodowe i językowe oraz informowała o możliwościach nostryfikowania dyplomów zdobytych za granicą. Konsultacje odbywały się w zdecydowanej większości w formie poradnictwa bezpośredniego, w czasie zwiększonego ryzyka pandemicznego, korzystaliśmy z możliwości pracy online oraz poradnictwa w formie mailowej.
Kursy języka polskiego
Od lipca 2021 do czerwca 2022 przeprowadzono 219 godzin kursów języka polskiego na różnym poziomie zaawansowania, w których wzięło udział 57 uczestników i uczestniczek. Pierwszy w ŁCW kurs języka polskiego na poziomie podstawowym prowadzony był przez wolontariusza z wieloletnim doświadczeniem pracy w Fundacji Ocalenie (mieszkającego w Łodzi) podczas kursów języka polskiego na różnych poziomach zaawansowania. Wszyscy uczestnicy zostali zrekrutowani na podstawie zgłoszenia chęci uczestnictwa w zajęciach oraz języka deklarowanego jako pierwszy język komunikacji. Jest to sprawdzona praktyka, wielokrotnie stosowana podczas nauki języka polskiego jako obcego, pozwala ona na
wypracowanie skuteczniejszej metody języka powiązanej z podobieństwem grup językowych. Stosunkowo mała grupa pozwalała na stworzenie bezpiecznej atmosfery, zindywidualizowanego podejścia do uczestników kursu oraz podczas zajęć zachęcała do zaangażowania wszystkich uczestników. Kursanci korzystali z materiałów specjalnie dobranych do ich poziomu biegłości językowej, ćwicząc i doskonaląc umiejętności czytania,
mówienia, pisania oraz słuchania treści w języku polskim. W pracy wykorzystywano podręczniki do języka polskiego, ćwiczenia, materiały dodatkowe dla nauczyciela, a także inne materiały przygotowane przez prowadzącego kurs. Uczestnicy kursów wyrazili gotowość na kontynuowanie nauki na kursach bardziej zaawansowanych. Ze względu na niepewną sytuację epidemiologiczną, przygotowane są też scenariusze prowadzenia zajęć w formie hybrydowej lub online.
Drugi nabór przeprowadzono w lutym w formule otwartej dla wszystkich chętnych. Formularz chęci uczestnictwa oraz test poziomujący zamieszczony był online, aby zwiększyć dostępność rekrutacji dla wszystkich zainteresowanych. Jest to także powszechna praktyka stosowana w kursach polskiego przeprowadzanych w Fundacji w Warszawie.
W czasie rekrutacji i szkolenia, do prowadzenia zajęć przygotowaliśmy pięcioro nowych lektorów i lektorek.
Poza gotowością do zaangażowania w działania Fundacji w ramach projektu, braliśmy pod uwagę także wcześniejsze doświadczenia w prowadzeniu zajęć z języka polskiego. Dzięki zaangażowaniu wolontariuszy i wolontariuszek, stworzyliśmy sześć zróżnicowanych pod względem poziomu grup. Cztery grupy zostały utworzone dla uczniów i uczennic, którzy zaczęli naukę od poziomu A0, a ich językiem komunikacji jest dowolny język słowiański (np. ukraiński, białoruski, rosyjski). Kolejna grupa także rozpoczęła naukę od poziomu A0, jednak jej uczestnicy i uczestniczki nie znali i znały wcześniej żadnego języka ze słowiańskiej grupy językowej. Ostatnia, piąta grupa, najbardziej zaawansowana
pod względem znajomości języka, składała się z osób przygotowujących się do egzaminu certyfikacyjnego z języka polskiego na poziomie B1. Egzamin jest niezbędnym elementem w procedurze o kartę stałego pobytu oraz np podjęciu studiów w języku polskim.
Wszystkie nasze kursy są zajęciami prowadzonymi w systemie semestralnym – przeprowadzamy dwa zajęcia tygodniowo po 1,5 godziny każde. Odbywają się one w dogodnych dla kursantów i kursantek godzinach przed- i popołudniowych w niewielkich, maksymalnie 15-16 osobowych grupach. Nasza praktyka pokazuje, że grupy
zmniejszają się w trakcie trwania zajęć, uczestnicy i uczestniczki rezygnują z zajęć z różnych powodów. W semestrze wiosennym jednym z najczęstszych powodów rezygnacji w przypadku mężczyzn była wojna w Ukrainie, w przypadku kobiet było to zaangażowanie w różnego rodzaju działania pomocowe dla osób z Ukrainy. Inne przyczyny to najczęściej znalezienie nowej pracy, zmiana godzin pracy, konieczność zapewnienia
opieki nad dziećmi. W trakcie kursu uczestnicy i uczestniczki korzystali i korzystały z takich materiałów, jak specjalistyczne podręczniki do nauki języka polskiego jako obcego, w tym podręczniki polecane do nauki grup słowiańskich oraz tzw. grup mieszanych. Ponadto, lektor i lektorki miał i miały do dyspozycji ćwiczenia, a także materiały dostępne na specjalnie przez nas przygotowanej platformie edukacyjnej. Jako wielki sukces kursów traktujemy fakt, że osoby wolontariackie wyraziły chęć do dalszego prowadzenia lekcji języka polskiego w ramach Fundacji, a uczniowie i uczennice wzięły udział w rekrutacji na kolejny trymestr
nauki. Z ogromną radością przyjmujemy także wyrazy zadowolenia i pochwały ze strony uczniów i uczennic, którzy i które nasze zajęcia polecają bliskim i znajomym. Kursy polskiego prowadzone przez Fundację Ocalenie w ramach projektu ŁCW to jedyna oferta całkowicie bezpłatnych kursów językowych, pomyślanych jako cykl zintensyfikowanej nauki języka obcego. Obecni uczniowie i uczennice mają możliwość kontynuacji nauki w tych
samych grupach, najczęściej z tymi samymi lektorami i lektorkami.
W czerwcu przeprowadziliśmy trzeci nabór na kursy języka polskiego, który cieszył się największym zainteresowaniem. Zajęcia ruszyły w lipcu.
Prowadzenie działań na rzecz wzrostu zaangażowania obywatelskiego cudzoziemców
W całym okresie sprawozdawczym (lipiec 2021 – czerwiec 2022) powołana została nieformalna sieć współpracy – nawiązano kontakt z podmiotami:
– lokalne NGO, w tym organizacje skupiające cudzoziemców w Łodzi i/ lub działające na ich rzecz (m.in. Fundacja „Białorusini w Łódzkim”, Stowarzyszenie Wspieramy Ukrainę Razem,
– biblioteka miejska, m.in. z realizatorami projektu Biblioteka dla każdego. Łódź, Gdynia, Kraków, Bergen –różne miasta, wspólna idea. Zwiększenie dostępu do kultury – modelowe rozwiązania polskie i norweskie,
– placówki oświatowe (SP m.in. 175, 113, 101, British International School of the UŁ, żłobki, przedszkola),
– uczelnie wyższe (Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców Uniwersytetu Łódzkiego, Katedra Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej; Centrum Studiów Migracyjnych Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytet Łódzki/ Sekcja ds. Studentów Zagranicznych (International Students Office),
– pracodawcy i porozumienia pracodawców i (m.in. Infosys Łódź – koordynatorka ds. Employer Brandingu, Clariant Services (Poland) Sp. z o.o.),
– organizacje zajmujące się wielokulturowością m.in. Centrum Dialogu im. Marka Edelmana,
– wspólnoty religijne (Kancelaria Prawosławnej Diecezji Łódzko-Poznańskiej, SSM w Polsce Oddział Łódzki i Liga Muzułmańska w RP Oddział w Łodzi, Parafia Grekokatolicka),
– Konsulat Honorowy Ukrainy w Łodzi
– Punkt Informacyjno-Doradczy dla Cudzoziemców spoza UE (Urząd Wojewódzki, Wydział ds. Cudzoziemców).
Ze względu na okres pandemii kontakt z poszczególnymi członkami sieci miał charakter indywidualny (kontakt mailowy, telefoniczny, indywidualne spotkania bezpośrednie, online). Okazją do spotkania się części członków sieci było seminarium zorganizowane 15.12.2021 r. i 31.05.2021 r., na którym byli obecni w charakterze prelegentów, uczestników seminarium/ dyskusji.
W kontekście wybuchu wojny w Ukrainie odbyło się 03.03.22 spotkanie online dla organizacji zaangażowany w pomoc uchodźcom i uchodźczyniom. W maju (13.05, 27.05) odbyły się też spotkania stacjonarne animacyjne dla kilku organizacji wspierających głównie poprzez pomoc humanitarną uchodźców z Ukrainy. Celem spotkań była analiza potrzeb, zasobów, planowanie wspólnych działań, itp.
Sieć miała charakter nieformalny, otwarty na każdego partnera zainteresowanego współpracą na rzecz cudzoziemców w Łodzi.
Główne działania realizowane za pośrednictwem Centrum i sieci to:
– popularyzowanie wiedzy, wśród cudzoziemców i mniejszości narodowych i etnicznych, na temat wydarzeń kulturalnooświatowych realizowanych w Łodzi,
– organizacja turystycznych wycieczek po Łodzi
– organizowanie zajęć integracyjnych dla cudzoziemców i mniejszości narodowych i etnicznych, z udziałem przedstawicieli społeczeństwa przyjmującego – działanie realizowane było lokalnie na osiedlach oraz bezpośrednio w Centrum,
– działania edukacyjne na temat historii i kultury polskiej, w tym historii Łodzi
W ramach realizacji tych założeń odbyło się:
– 6 spacerów/ wycieczek po Łodzi (07.08.2021 – Pierwsza randka z Łodzią, jęz. rosyjski; 21.08.2021 – Pierwsza randka z Łodzią, jęz. angielski; 26.03.2022, Wycieczka po Księżym Młynie, jęz. angielski, 09.06.2022 – Wycieczka po cmentarzu żydowskim, jęz. angielski; 04.06.2022 – Wycieczka po ulicy Piotrkowskiej i okolicach, jęz. ukraiński; 11.06.22 – Wycieczka po Manufakturze i Muzeum Miasta Łodzi, jęz. ukraiński)
– 7 wydarzeń integracyjnych prezentujących kulturę obcokrajowców (23.09 – Spotkanie Wielokulturowego Klubu Mam – chusty i nosidełka; 01.10. – Wydarzenie pn. Dobro Międzynarodowe – koncert DJ z doświadczeniem uchodźczym/migracyjnym; 10.12.-Dzień Wielokulturowy; 30.11- Wieczór z kuchnią hiszpańską; Organizacja warsztatów kulinarnych kuchni kaukaskiej – 15.02.2022; w okresie kwiecień – czerwiec 2022 r. -dwie edycje kursu kultury i języka ukraińskiego (pierwsza edycja – 8 zajęć po 1,5h; druga 10 zajęć po 1,5h)
– 17 wejść dla grup liczących od ok. 10 do 43 os. do łódzkich instytucji kulturalno -edukacyjnych (w sumie 327 osób) m.in. do EC1, Centralne Muzeum Włókiennictwa, Muzeum Sztuki, Muzeum Miasta Łodzi, ZOO; Muzeum Fabryki, Parku Miliona Świateł, Muzeum Kinematografii w okresie lipiec 2021 r. – czerwiec 2022 r).
Zapisy na powyższe wydarzenia prowadzone były w online z wykorzystaniem mediów
społecznościowych, kontaktów z organizacjami cudzoziemców działających w Łodzi i innych członków sieci.
Wszystkie powyższe działania wspierały animatorki z Centrum OPUS. Główne zadania animatorki to m.in.: budowa sieci współpracy, wsparcie SAS i działań w poszczególnych lokalnych społecznościach we współpracy z lokalnymi instytucjami, wsparcie organizacji wydarzeń z udziałem cudzoziemców i cudzoziemek.
Działania edukacyjno – wspierające
W ramach działania zorganizowano:
– seminarium Imigrant/ka – mieszkańcem/mieszkanką miasta(15.12.2021 r.),
– seminarium Cudzoziemcy a narzędzia partycypacji i polityki lokalne(31.05.2022 r.)
Głównym celem seminarium była dyskusja o tym, w jaki sposób cudzoziemcy mogą być/ są włączani w korzystanie z narzędzi partycypacji m.in. takich jak budżet obywatelski, konsultacje społeczne, mikrogranty, inicjatywa lokalna oraz jak można/ jak są włączani w polityki lokalne np. w obszarze kultury, edukacji czy działań społecznych.
– zorganizowano 4 grupy seminaryjne z zakresu nauki języka polskiego dla dzieci i młodzieży (głównie rekrutujące się z grona osób uciekających do Łodzi przed wojną w Ukrainie). Każda grupa była dla innego przedziału wiekowego, spotykały się na godzinę dwa razy w tygodniu: 7-9 lat (22 spotkania), 10-12 lat (22 spotkania) 13-15 lat (21 spotkań),16-18 lat (21 spotkań). W sumie,od połowy marca do połowy czerwca, odbyło się 86h / spotkań seminariów językowych. Liczebność grup była zmienna – początkowo liczyły ok. 12-14 osób. Część dzieci po kilku zajęciach zrezygnowała lub przestała przychodzić – z monitoringu wynikało, że jest to związane m.in. ze zmianami miejsca zamieszkania (dzieci wraz z rodziną opuszczały Łódź), miały już lekcje polskiego w szkole i uważały to za wystarczające, z czasem część dzieci też wracała z rodzinami do Ukrainy. Przez pierwsze tygodnie w przypadku rezygnacji z zajęć dokooptowywaliśmy uczestników, później ze względu na pewne zaawansowanie w nauce grupy już unikaliśmy dodawania nowych uczniów.
– Animatorki ŁCW włączyły się także w działania promujące Budżet Obywatelski wśród cudzoziemców i cudzoziemek.Wzięły udział w spotkaniach promujących BO w dn. 21.04., 05.05, 14.05
Mimo promocji w mediach społecznościowych i wśród organizacji i instytucji pracujących z cudzoziemcami i cudzoziemkami frekwencja obcokrajowców na spotkaniach informacyjnych była znikoma. Jednakże dzięki stałej współpracy z jedną z bibliotek udało się wypracować i złożyć jeden projekt do BO: „Tężnia w Parku na Janowie” nr W101OJ. W grupie inicjatywnej byli tak Polacy, jaki i cudzoziemka.
– we współpracy ze Stowarzyszeniem KLON/JAWOR powstały także infografiki prezentujące zasady zakładania fundacji i stowarzyszeń przez cudzoziemców i cudzoziemki. Infografiki są w języku angielskim, ukraińskim i rosyjskim. Dzięki wsparciu Centrum OPUS zarejestrowała się m.in. FUNDACJA „UKRAINIAN CENTER”.
Z działań edukacyjno – integracyjnych korzystali głównie Ukraińcy i Białorusini,ale również osoby z Hiszpanii, Włoch, Wenezueli, Albanii, Wielkiej Brytanii, Turcji, Rosji, Indii, Niemiec, Nigerii, Belgii, Kanady, Irlandii, Gruzji,Azerbejdżanu, Gwatemali, Brazyli, Portugali, Rumunii, Kazachstanu, Jemenu, pochodzenia węgierskiego, i inni. Oczywiście również Polacy – poznający kulturę nowych mieszkańców Łodzi
W sumie ze wszystkich bezpośrednich działań w ramach projektu “Łódzkie Centrum Wielokulturowe” skorzystało 1320 osób.
