Zhanna, Iryna, Ihar, Volga, Alisa, Anzhelika podobnie jak 50 innych osób z doświadczeniem uchodźczym dołączyło w ramach projektu stażowego “Liczą się umiejętności” do załogi aż pięciu sklepów IKEA w 4 miastach: Warszawie, Łodzi, Krakowie i Gdańsku. 6 miesięcy – tyle trwał staż, był to czas uczenia się nowych rzeczy nie tylko dla nich, ale również dla całej społeczności firmy, jak i dla nas organizatorów programu. Jak jako stażysta czy stażystka mam porozumieć się z osobą kliencką sklepu, kiedy jeszcze nie czuję się pewnie mówiąc w języku polskim? Jak jako osoba managerska mogę swoim pracownikom i pracowniczkom wyjaśnić potrzebę wyrównywania szans osób w zespole? Jak jako korporacja i organizacja pozarządowa możemy skutecznie współpracować by kompleksowo wspierać osoby uchodźcze w wejściu na rynek pracy w Polsce? Z odpowiedziami na te i inne pytania mierzyliśmy i mierzyłyśmy się podczas dwóch edycji projektu stażowego. Było warto!

Aktywizacja zawodowa i językowa osób z doświadczeniem uchodźczym jest jednym z priorytetowych działań Fundacji Ocalenie. Dlatego z dużą radością w latach 2021-2023 realizowaliśmy i realizowałyśmy z naszym partnerem strategicznym IKEA Retail sp. z o.o. projekt “Liczą się umiejętności”. Przedsięwzięcie było skierowane do osób z doświadczeniem uchodźczym, które posiadają uregulowany status pobytu w Polsce i mają dostęp do rynku pracy. Głównym celem projektu było podniesienie kompetencji zawodowych i językowych 56 osób z doświadczeniem uchodźczym oraz zwiększenie ich szans do podjęcia stałej pracy w IKEA lub u innych pracodawców. W związku z tym, że osoby uchodźczy odbywały staże w sklepach w kilku miastach naszymi partnerami były lokalne pozarządowe organizacje: Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek (Gdańsk), Stowarzyszenie Laboratorium Działań dla Pokoju oraz Internationaler Bund Polska (Kraków).

Naszym celem, jako Fundacji Ocalenie mającej pod opieką osoby z Warszawy (2022 i 2023 r.) i Łodzi (2023 r.) było:

ułatwienie uczestnikom i uczestniczkom staży odnalezienia się w nowym miejscu do życia i pracy, m.in. poprzez stałe bezpośrednie wsparcie koordynatorki projektu
prowadzenie kursów języka polskiego jako obcego w godzinach pracy w IKEA
udzielanie specjalistycznego wsparcia przez fundacyjne Centrum Pomocy Cudzoziemcom w Warszawie i w Łodzi (wsparcie psychologiczne, prawne, mentorskie, z obszaru doradztwa zawodowego) osobom, które tego potrzebowały.

Elementem towarzyszącym stażom były warsztaty edukacyjne na temat sytuacji osób uchodźczych w Polsce przeprowadzone przez Fundację Ocalenie dla grupy ponad 300 regularnych pracowników i pracowniczek sklepów IKEA w całej Polsce.

Czym był udział w projekcie stażowym dla osób w nim uczestniczących?

Osoby zwracają uwagę na swój rozwój w czasie trwania stażu w dwóch obszarach – “praca” i “język”. W obszarze “praca” większość osób odnosi się do tego, że podniosło swoje umiejętności w zakresie pracy w zespole i komunikowania się ze współpracownikami i klientami. Niektóre osoby wskazują na to, że są dumne ze swoich zespołów, z osób managerskich, z gościnności Polek i Polaków oraz tego, jak IKEA dostrzega potrzeby osób pracowniczych i wokół jakich wartości koncentruje swoje działania. Pojedyncze osoby wymieniają to, że nauczyły się nowego zawodu i zdobyły umiejętności takie jak, montaż mebli czy praca na kasie z pieniędzmi.

“Poprawiam swoje umiejętności pracy zespołowej i komunikacji. Jestem dumny z osiągnięcia moich celów w pracy.”

“Bardzo się cieszę, że mogę być częścią tego projektu. To naprawdę dobra okazja do doskonalenia się w tak dobrej atmosferze. Jestem zdumiony wizją, postawą, gościnnością, tym, jak ceni się tu ludzi i ich potrzeby. Dziękuję za pomoc i wsparcie, to bezcenne”

W obszarze “samorozwój” prawie wszystkie osoby odnoszą się do wzrostu swoich umiejętności językowych, dzięki udziałowi w kursie językowym, który odbywał się w ich godzinach pracy. Niektóre osoby zwracają uwagę, że przełamały barierę językową i zaczęły mówić w języku polskim, inne że znacznie podniosły umiejętność komunikowania się do tego stopnia, że mogły ją wykorzystywać od razu w pracy, np. w kontakcie z klientami i klientkami.

“Czuję się pewniej w języku polskim i na polskim rynku pracy.”

“tak naprawdę nie chodzi o pracę, najważniejsze dla mnie jest to, że straciłem barierę językową!!! nie bojąc się ludzi, czasami oferując własną pomoc, mówiłem po polsku!”

Wśród wyzwań w pracy osoby najczęściej wymieniają barierę językową, która utrudniała im sprawne porozumiewanie się z klientami. Pojedyncze osoby zwracają uwagę na problemy komunikacyjne w zespołach, wynikające z niewystarczającej znajomości języka polskiego. Z takimi trudnościami osoby zwracały się do lektora, który im pomagał.

“Bariera językowa, ale z pomocą lektora języka polskiego i zespołu komunikacja z klientami i pracownikami IKEA stawała się coraz łatwiejsza”

“Najtrudniejszą rzeczą była komunikacja z klientami. nie wszyscy rozumieli, że jestem obcokrajowcem. ale było ich niewielu. po prostu dałam sobie czas, zapamiętałam zwroty. i następnym razem poszło lepiej.”

“Trudności te występowały jedynie w kontaktach z klientami, czasami wynikały z faktu, że jestem obcokrajowcem.”

Zachęcamy do obejrzenia krótkometrażowego filmu promującego zatrudnianie osób z doświadczeniem uchodźczym. Rekomendujemy realizowanie tego typu projektów przy ścisłej współpracy biznesu i organizacji specjalizujących się we wspieraniu uchodźców i uchodźczyń. W filmie wystąpiły chętne osoby uczestniczące w projekcie “Liczą się umiejętności”. Była to dla nich okazja, aby przygotować prezentacje i wystąpić przed kamerą posługując się językiem polskim.

Film Program stażowy IKEA „Liczą się umiejętności”

https://youtu.be/IswfJW6bWkE?si=fS9Ew8U2dbWv65k-

Rola społeczności przyjmujących stażystów i stażystki do zespołów w firmie

W budowaniu włączającego miejsca pracy niebagatelne znaczenie miało zaangażowanie pracowników i pracowniczek zespołów, do których dołączyły osoby na stażach w sklepach IKEA. Szczególne wyrazy uznania kierujemy do koordynatorek projektu po stronie IKEA z działów People & Culture. Osoby odpowiedzialne za wdrożenie i wsparcie stażystów i stażystek w odnalezieniu się w pracowniczej rzeczywistości przy wsparciu specjalistów i specjalistek z Fundacji zwracały uwagę na takie kwestie jak:

rekrutacja wrażliwa na sytuację osób z doświadczeniem uchodźczym,
proces onboardingu przygotowany z wrażliwością na to, że nie wszystkie osoby posługują się językiem polskim w stopniu komunikatywnym,
przygotowanie zespołów pracowników i pracowniczek w zakresie podniesienia świadomości na temat sytuacji osób z doświadczeniem uchodźczym żyjącym w Polsce,
tworzenie możliwości dostosowanych do potrzeb osób uchodźczych, np. nauka języka polskiego jako obcego w godzinach pracy.

“O samym projekcie – jego wartość była ogromna i to, że wspólnymi siłami mogłyśmy zapewnić stażystom i stażystkom kompleksowe wsparcie”

“Zaangażowanie stażystów i stażystek w wykonywanie swoich obowiązków.”

“To, że projekt był po coś. Mamy teraz też namacalną liczbę osób, które wsparliśmy w budowaniu życia w Polsce (te osoby, które dostały przedłużenie umowy, ale też te, które nie zostały w IKEA, ale rozwinęły się uczestnicząc w projekcie)”

“To, że to z jednej strony był projekt, ale z drugiej to było narzędzie/mechanizm do wprowadzania zmian.”

“Fajne było to, że dzięki projektowi dowiedziałam się, jak pracują fundacje, jaka jest sytuacja osób uchodźczych w Polsce, z czym się mierzą.”

*wypowiedzi lokalnych koordynatorek IKEA z działów P&C w projekcie “Liczą się umiejętności”, zebrane na spotkaniu ewaluacyjnym w dniu 13.09.2023 r.

Projekt “Liczą się umiejętności w telegraficznym skrócie:

Po zakończeniu dwóch edycji projektu zakończeniu, 37 z 56 osób biorących udział w stażu w Warszawie, Łodzi, Gdańsku i Krakowie otrzymało zatrudnienie w IKEA Retail sp. z o. o lub u innego pracodawcy w Polsce.

Stażyści i stażystki zostali przygotowani językowo, dzięki 6-miesięcznym, pogłębionym kursom językowym, prowadzonym przez lektorki i lektorów językowych. Osoby coraz lepiej posługują się językiem polskim i skutecznie wykorzystują go w swojej pracy.

Osoby z doświadczeniem uchodźczym miały zapewniony dostęp do specjalistów i specjalistek wspierających w budowaniu nowego życia w Polsce (m.in. konsultacje psychologiczne w zakresie wsparcia i zrozumienia trudnych w przeżywaniu emocji, konsultacje prawne, zawodowe i rozmowy z mentorami i mentorkami kulturowymi).
Przygotowaliśmy i przygotowałyśmy kadrę zarządzającą i pracowników, pracowniczki do pracy z osobami z doświadczeniem uchodźstwa poprzez podniesienie ich świadomości na temat sytuacji osób uchodźczych w Polsce. To przyczynia się do zmiany społecznej – budowania bardziej przyjaznego, otwartego i różnorodnego zespołu.

Wspólnie, w gronie partnerów i organizatorów zrobiliśmy kolejny krok w kierunku tworzenia kultury włączającej w miejscu pracy i w społeczności lokalnej. Razem wspieraliśmy adaptację stażystów i stażystek do pełnego funkcjonowania w firme.
Partnerska współpraca NGOsów i biznesu przy realizacji tego typu projektów ma sens – wsparcie osób uchodźczych w wejściu na rynek pracy jest kompleksowe i daje szansę na zabezpieczenie ich potrzeb na kilku płaszczyznach (m.in.: oddanie osobom sprawczości i danie szansy na wzrost niezależności finansowej, wsparcie językowe, wsparcie w adaptacji w miejscu pracy w nowym kraju, włączenie osób z grup mniejszościowych do przestrzeni, w których mogą szukać znajomych).
Pomaganie osobom z doświadczeniem uchodźstwa w odnalezieniu się w nowym kraju, np. poprzez pomoc w znalezieniu stabilnego zatrudnienia, to przykładanie się do niwelowania nierówności, zwiększania wrażliwości, poszerzania horyzontów. Bardziej sprawiedliwe, empatyczne i otwarte społeczeństwo to korzyść, której nie da się przecenić.

Pracujesz w firmie dla której ważne są działania w zakresie diversity & inclusion? Jako zespół chcecie przyczynić się do wyrównywania szans osób z doświadczeniem uchodźczym na rynku pracy w Polsce? Jeśli tak, jesteśmy gotowi być Twoim partnerem!

Porozmawiajmy o tym, jak Twoja firma może wesprzeć osoby uchodźcze w budowaniu nowego życia w Polsce.

Julia Godorowska, [email protected]

Bartosz Jakubowski, [email protected]